سومین پادشاه از دودمان قاجاریه در شرایطی بر مسند قدرت تکیه زد که دشمنان و رقبای بسیاری در پیرامون خود داشت. محمدشاه قاجار بر خلاف رویه‌ای که خود پایه گذاشت، فرزند پادشاه پیشین نبود و حکومتش مرهون علاقه‌ای است که فتحعلی شاه به پدرش عباس میرزا داشت. شاهزاده‌ای غیور و نامی که مجال زندگی‌اش اندک بود و از این رو خاقان قاجار نوه را به جای دیگر فرزندان بر تختی نشاند که آن را برای فرزند برومندش در نظر گرفته بود.
جز میراث پدر و محبت و علاقه پدربزرگ، محمد شاه برای رسیدن به قدرت نیازمند ذکاوت وزیر باکفایت پدرش نیز بود. فردی دانشمند و سیاستمدار که به خوبی توانست تاج پادشاهی را در هیاهوی مدعیان قدرتمند بر سر ولیعهد نالایقی بگذارد که در مقام تشکر و سپاس، اندکی بیش از یک سال بعد از آغاز سلطنتش، او را در باغ نگارستان به طرز فجیعی به قتل رساند. این رویه‌ای است که ناصرالدین شاه نیز از پدر فرا گرفت و حمام فین کاشان را به قتلگاه امیر کبیر تبدیل کرد.
موضوع این مقاله پرداختن به زندگی سیاسی و اجتماعی محمدشاه قاجار و بررسی عملکرد او نیست. در این نوشته بیش از هر نکته و هر موقعیت تاریخی در زندگی سومین پادشاه قاجاریه، پایان زندگی اوست که مورد توجه قرار گرفته است.
عمر پادشاهی محمدشاه قاجار، به مانند زندگی پرتلاطم او کوتاه بود. در همین دوران کوتاه سلطنت نیز بیماری امان او را بریده بود و به ویژه در سال‌های پایان زندگی از میل و رغبت او به سلطنت و زندگی جاری سلاطین ایرانی کاسته بود. آنگونه که دستور داد تا قصر قجری را که در زمان فتحعلی شاه بر روی تپه‌ای در مسیر شمیرانات احداث شده بود را بازسازی و توسعه دهند. قصر قاجار هنوز در مراحل آماده‌سازی بود که پادشاه در آن استقرار پیدا کرد تا از آب و هوای مطلبوب این منظقه بهره‌مند باشد. اما عمر کوتاه او به پایان رسید و محمدشاه قاجار پس از ۱۴ سال و سه ماه سلطنت، در نهایت در چهاردهم شهریور ۱۲۲۷ (۶ شوال ۱۲۶۴) به دلیل ابتلای طولانی مدت به بیماری‌های نقرس و باد سرخ درگذشت.
پیکر پادشاه از قصر قاجار به جانب ارگ حکومتی تشییع شد و در یکی از حوضخانه‌های باغ لاله زار به امانت گذاشته شد تا پس از آماده شدن مقبره او در جوار آرامگاه حرم فاطمه معصومه (س) به قم منتقل و در آن‌ها تدفین شود.
در این مکان و به ویژه در ایام پایانی هفته و مناسبت‌های خاص مذهبی گروه کثیری از مردم تهران به باغ لاله زار آمده و برای پادشاه فقید سوگواری کرده و فاتحه‌ای می‌خواندند. همچنین در تمام مدت حضور جسد پادشاه در باغ، قاریان متعددی اجیر شده بودند تا بر مزار پادشاه به قرائت قرآن و ختم کتاب مقدس بپردازند.
باغ لاله زار تا ۱۸ آبان ۱۲۲۷ (۱۲ ذیحجه ۱۲۶۴) پذیرای پیکر سومین پادشاه قاجار بود و پس از آن جسد به قم انتقال داده شد تا همزمان با عید غدیر (۲۴ آبان ۱۲۲۷)، در بقعه مخصوص شاهی در صحن طلای حرم حضرت معصومه (س) به خاک سپرده شود.
