چند ماهی است گروهی از کنشگران شهری در رشته‌های گوناگون هنری و شهری چهارشنبه‌ها به مقصد بازنده‌سازی لاله‌زار خیابانی در قلب تهران، بخشی از شب را با ارائه هنرهای شهری نظیر نقاشی و گفتگو با مردم طی می‌کنند! همت این گروه برای باز زنده‌سازی این خیابان که تصویری از تاریخ معاصر ایران را با خود همراه دارد نقطه عطفی در کنشگری شهری محسوب می‌شود! این گروه بر مبنای یک دغدغه فرهنگی و ملی و شهری برای بازگشت رونق و زندگی در شب به این خیابان می‌روند تا با حضور در خیابان فضای دیگری را برای آ ن رقم بزنند؛ فضایی از جنس زندگی و ارتباط و زندگی؛ این خیابان به دلیل بورس تجاری صنف الکترتیکی در بخش‌ها بزرگی شب‌ها در سکوتی نگران کنند به سر می‌برد که توجه به آن را الزامی می‌کند.
تلاش‌های بخشی از مدیریت شهری در دوره‌های گوناگون و اساتید شهرسازی و دانشگاه‌های بزرگ برای به‌سازی خیابان و کسبه و مردم دراین محدوده هنوز نتوانسته هویت این خیابان را زنده کند! و هر گروهی تنها بخشی را در دست گرفتند اما به سرانجام نرسید! . این خیابان که یادگار روشنفکری معاصر ایران و تصویر تحولات بزرگ فرهنگی و سیاسی این کشور است؛ با کافه‌هایش و سالن‌های نمایشش و کتابفروشی و خیاط‌خانه و گل فروشی تصویری از خیابان جدید بود. این خیابان برای اولین بار در ایران شکل گرفته بود و ورود مدرنیسم را به ایران با سبک معماری‌های جدید و عملکردهای گوناگون به نمایش می‌گذاشت. سالن‌های تئاتر و سینما از اولین‌های این خیابان بودند که هر کدام خاطره‌های بزرگ را برای کشور و مردم تهران به همراه داشت. اما اکنون بیشتر آن‌ها به انباریا متروکه مبدل شده و این خیابان دیگر رونق گذشته را تجربه نکرد و به عبارتی هویت لاله‌زار تهران در خاطرات جا خوش کرد.
شاید نگاهی به گذشته این خیابان تصویری از حرکت و زندگی را در آشتی با کتابفروشی‌ها و تک مسجد پررونق آن بتواند خاطرات خوبی را به نمایش در آورد اما زندگی در لاله‌زار متوقف شد یا حداقل کند شده است! زندگی با مردم ساکن و درحرکت و تنوع کاربردی و رونق فضاها و دوری از زوال ابنیه و گسترش فعالیت معنا دارد. مهاجرت سکنه از این خیابان به دلایل متعدد اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی شاید جز نکات نخستین در دور شدن این خیابان از زندگی پر رونق بود! با ترک خیابان از سوی مردم ساکن و زوال تدریجی بناهای مسکونی این خیابان هرروز بیش از گدشته در مسیر دور شدن از هویت حرکت کرد!
تلاش‌ها برای به‌سازی بخش شمالی این خیابان و بخشی از میانه توانست تاحدودی به رونق بیشتر این خیابان یاری برساند اما این کافی نبود! هنوز کوچ مردمان ساکن در محله لاله‌زار سرعتی چشمگیر گرفته و هنوز لاله‌زار برای حیات خود و بازگشت به هویت دور مانده‌اش تلاش می‌کند. عملیات به‌سازی نیز با مقاوت‌های زیادی روبه رو شد و مدیران منطقه‌ای و شهری دست به گریبان منافع کوتاه مدت و میان مدت ذی نفعان بودند! طرح‌هایی مثل زیست شبانه برای باز زنده‌سازی لاله‌زار و توزیع تنوع کارکردی در محدوده این خیابان و بازسازی بخشی از سالن‌های سینما و… به دلایل متعدد با مقاومت روبه رو شد و امکان لازم برای حرکت را نداشت! و لاله‌زار همچنان در خاطرا ت باقی ماند خیابانی که با سنگفرش‌هایش باامیدهایش با تحولات دهه ۳۰ شمسی چهره تازه‌ای را به تهران آورده بود اکنون زیر پای بورس لوازم الکتریکی عمده فروشی جا خوش کرده و خانه‌هایی مثل اتحادیه یا بادگیر استثنایی که در تهران یگانه است از دسترس خارج شده و فرصتی برای حضور مردم و بازگشت آن رونق ندارد. شاید در ذهن این باشد که هنوز مردم درخیابان تردد می‌کنند اما تک عملکردی این خیابان مانع از تنوع کاربری شده و تردد مردم به صورت گذری است تا مکث و ارتباط و رونق و شور.
تلاش کنشگران چهارشنبه‌ها برای باززنده‌سازی لاله‌زار ستودنی است اما کافی نیست! شاید اگر فستیوال‌های فرهنگی و هنری در کنار همراهی نهادهای مالک برخی ساختمان‌ها و سالن‌های پر ارزش در بازسازی به همراه اجرای طرح‌هایی برای جذب مردم به این خیابان باشد فرصت باززنده‌سازی هویت این خیابان فرهنگی – تجاری فراهم شود.
عبور از لاله‌زار و بی‌توجهی به آن، یعنی عبور از گذشته تهران و سردرهایی که روزی رونق داشته و امروز در دست گذر زمان از حیات دور مانده است. ازاین رو شاید اگر گروه‌های فرهنگی و هنری نظیر تلاش سینماگر بزرگ و مطرح کشور که سینما متروپل را بازسازی کرد بتوانند رونق فرهنگی و اجتمای را به این خیابان بازگرداند.
- شاید اگر درهای خانه اتحادیه به روی هنرمندان و مردم برای برگزاری جشنواره‌های فرهنگی گشوده شود.
- شاید اگر مسجد با قدمت لاله‌زار مکانی برای برگزاری مراسم مذهبی و جشن‌های دینی شود.
- شاید اگر ترافیک موتور و خودروهایی که بارهای کسبه را تأمین می‌کنند ساماندهی شود.
- شاید اگر عملکرد خیابان چندگانه شود و از عبوری به مکث مبدل شود.
- شاید اگر نهادهای مالک ابنیه با هویت نسبت به بازسازی آن‌ها اقدام کنند.
- شاید اگر با مدیریت شهری برای رونق دوباره لاله‌زار همراهی شود.
- شاید اگر مردم بتوانند با خیابان ارتباط بر قرار کنند.
آن موقع می‌توان انتظار داشت، قطعات پشت خیابان دوباره مکان زیست مردم می‌شود نه انبار! و ابنیه‌ای که روبه زوال گذاشته‌اند و شهر را با حفره‌ای خالی از سکنه درشب و حیات شهری روبه رو کرده‌اند دوباره حیات پیداکنند. امید است گروه‌های نظیر ترانه تهرا ن که چهارشنبه‌های لاله‌زار را پایه‌گذاری کردند بتوانند در رونق این خیابان با همراهی مدیریت شهری و نهادهای فرهنگی نظیر هنرمندان و سینما گران و تاریخ نگاران و…. زندگی را برای لاله‌زار و لایه‌های پشتی این خیابان برگردانند و تولد دوباره لاله‌زار برای تهران رقم بزنند! این‌امید در بستر تولدی دوباره برای سرمایه‌های فرهنی و اجتماعی شهری است که در صدد جستجوی زندگی در جای جای مکان‌هایش است.
- منبع: روزنامه آرمان امروز | شماره ۴۳۰۶ (۶ آبان ۱۴۰۲) | صفحه ۵
