خانه تاریخی معین التجار بوشهری در سال ۹۱ به دلیل داشتن ارزشهای معماری و تعلق آن به پدر معنوی خلیج فارس در فهرست میراث ملی قرار گرفت و در اردیبهشت سال گذشته، اعضای شورای شهر تهران «یک فوریت طرح الزام شهرداری تهران» به تملک این خانه تاریخی و نامگذاری آن به نام «خانه خلیج فارس» را تصویب کردند.
اما همین چند روز پیش در یکصد و شصت و یکمین جلسه شورای شهر تهران و در جریان بررسی طرح الزام شهرداری تهران به تملک خانه موسوم به بوشهریها در خیابان لاله زار واقع در محدوده منطقه ۱۲ شهرداری تهران و نامگذاری آن به نام خلیج فارس اعلام شد که این کار وظیفه سازمان میراث فرهنگی است.
مهدی چمران به عنوان رئیس این شورا با بیاطلاعی از تاریخی بودن این خانه گفت: ما در شرایطی قرار داریم که سازمان میراث فرهنگی نسبت به این خانه اظهار نظری نکرده یعنی نه آن را به عنوان یک مکان تاریخی رد کرده و نه قبول. در چنین شرایطی شهرداری نه میتواند به آن جواز دهد و نه آنکه خود این خانه را میراث فرهنگی بنامد چرا که متولی اصلی آن سازمان میراث فرهنگی است.
صحبتهای چمران درباره عدم اظهار نظر سازمان میراث فرهنگی نسبت به تاریخی بودن این خانه درحالی است که قبلا طرح یک فوریت الزام شهرداری نسبت به تملک این خانه در همین شورا به تصویب رسیده بود و این خانه در سال ۹۱ به عنوان یکی از آثار ملی ایران ثبت شده است.
چمران همچنین با اشاره به موضوع تملک خانه بوشهریها گفت: تملک یک خانه نیاز به بودجه تخصیص یافته دارد که شهرداری فاقد چنین بودجهای است. بنابراین پیشنهاد میکنم این خانه به عنوان همان خانه بوشهریها باقی بماند و شهرداری تنها با همکاری سازمان میراث فرهنگی و نیز همکاری بخش خصوصی در حفاظت و بهره برداری از این مکان اقدام کند.
در جریان بررسی این طرح حجت الاسلام ناصحی رئیس کمیسیون فرهنگی و اجتماعی شورا نیز گفت: باید بگویم این جا خانهای وجود ندارد که بخواهد تملک شود، ضمن آنکه وظیفه اصلی در این حوزه با سازمان میراث فرهنگی است.
ناصحی درحالی عنوان کرد در این مکان خانهای وجود ندارد که گمان میرود تا به حال تصاویر این خانه را نیز ندیده است. اما در پاسخ به این صحبت، مسجد جامعی عضو دیگر شورای شهر تهران گزارشی از بازدید خود و معماری منحصر به فرد آن ارائه کرد. با این حال مصوبه خرید این خانه توسط شهرداری تهران در شورای شهر رای نیاورد.
چند روز بعد یکی از روزنامههای کثیرالانتشار آگهی مزایده این خانه تاریخی را با کاربری مسکونی و تجاری منتشر کرد.
اکنون بار دیگر احمد مسجد جامعی درباره به مزایده گذاشتن خانه بوشهریها که قرار بود به خانه خلیج فارس تبدیل شود، گفته است: پس از بازدیدی که در سال ۹۲ از خانه بوشهریها داشتیم، از میراث فرهنگی درخواست کردیم که این خانه را ثبت کنند و از شهرداری نیز خواستیم که این بنای قدیمی را خریداری کند.
عضو شورای اسلامی شهر تهران، با اعلام این که طرح خرید و بازسازی خانه معینالتجار در مرحله اول با طرح یک فوریت تصویب شد، ازعدم ثبت این خانه توسط میراث فرهنگی انتقاد کرد.
مسجد جامعی درباره دلیل به تصویب نرسیدن طرح خانه معین التجار در شورای شهر تهران، اظهار کرد: در شورای شهر این بحث مطرح شد که اگر این خانه مهم و تاریخی است، چرا میراث فرهنگی آن را به ثبت نرسانده است و اگر ارزش میراثی داشت باید این امر اتفاق میافتاد. بنابراین اتفاقی که این روزها رخ داده و این خانه تاریخی به عنوان «اراضی مسکونی و تجاری» به مزایده گذاشته شده، به خاطر کوتاهی میراث فرهنگی است.
کوتاهی سازمان میراث فرهنگی آنجاست که پس از گذشت سه سال از درج خانه در فهرست میراث ملی، هنوز شماره ثبت این خانه تاریخی اعلام نشده است شاید به همین علت است که اطلاعات اعضای شورای شهر تهران تا این اندازه درباره مهمترین خانه تاریخی تهران و مرتبط با خلیج فارس اندک است. از سوی دیگر شاید بهتر باشد تا سازمان میراث فرهنگی جلسهای با اعضای شورای شهر گذاشته و آنها را درباره اهمیت بناهای تاریخی توجیه کند و مشکلات تملک آنها توسط این سازمان نیز مطرح شود تا بار دیگر شاهد بیاعتنایی یا بیاطلاعی از خانههای تاریخی در صحن شورای شهر نباشیم.