کتابخانه تخصصی تهران‌شناسی:

خانی آباد (زادگاه جهان پهلوان غلامرضا تختی)

کد خبر : 5996
۰۱ فروردین ۱۳۸۷ - ۱۷:۳۶

خانی آباد (زادگاه جهان پهلوان غلامرضا تختی) | سهند لطفی . مهسا شعله

نویسنده: سهند لطفی . مهسا شعله
نوبت چاپ: اول (۱۳۸۷)
تعداد صفحه: ۱۶۰ صفحه
جنس کاغذ: تحریر سیاه و سفید
ناشر: دفتر پژوهش‌های فرهنگی

پیشگفتار:

ابر شهر تهران دیگر «طهران» دوازده محله‌ای با ساکنانی در سرداب‌ها نیست. و حتی تهران چهل سال پیش از این هم نیست تا در یک جزوه یا کتاب بتوان شهر را به مخاطبان شناساند. این کلان شهر، همان‌گونه که در کالبد و بافت بنا به بنا و محله به محله متفاوت و متنوع شده است در ترکیب جمعیتی و پاره فرهنگ‌های موجود در جامعه نیز متنوع و متکثر است و در کالبد و فرهنگش به فراوانی، آثاری از روستا و روستاییان را می‌توان مشاهده کرد؛ اما این پدیدۀ فرهنگ‌سان نه سر در چنبره تنگ روستا می‌نهد و نه ویژگی‌ها و مشخصات کالبدی ـ فرهنگی عرفی کلان شهرها را می‌پذیرد. بنابراین برای شناختن و شناساندن آن نیاز به تمهید و تدبیری دیگر است که شاید پرداختن به محله‌ها، یکی از این تدبیرها باشد. یا تجربه‌ای برای اتخاذ سیاستی درخور در زمینه تهران‌پژوهی. حتی همین گونه فعالیت‌ها نیز در اجرا و عمل با واقعیت‌هایی مواجه می‌شود که نشان از بروز مشکلات در کار روی محله‌های قدیمی شهر دارد. چنین محله‌هایی به نوعی درگیر شدیدترین دگرگونی و «دگردیسی» های روزمره‌اند و بیم از میان رفتن آثار گذشته هراسی دائمی را بر می‌انگیزد. بنابراین واقعیت‌ها باید با نگاهی سریع و گذرا به وضعیت موجود یک محله در یک مقطع زمانی و با استنباط و استنتاج از حاصل این نگاه، گفت وگو با ساکنان و مراجعه به اسناد مدارک منابع و مراجع در دسترس (و نه موجود) به این مقوله پرداخت. وگرنه با گذشت هر روز بخشی از هویت و یادگارها از دست می‌رود و نمیتوان تا زمانی که امکانات و شرایط مطلوب برای پژوهش، تحقیق و دستیابی به تمامی اسناد مدارک و… لازم و مکفی فراهم می‌شود منتظر نشست. به نظر می‌رسد نخستین گام در همکاری میان مسئولان و متخصصان امر همین باشد که بتوانند به روشی دست یابند که راه برای تحقیق و پژوهش‌های میدانی گشوده شود، موانع برطرف گردد و امکانات موجود، به ترتیبی در اختیار متخصصان قرار گیرد تا تلاش‌ها منجر به نتایجی درخور و مشکل گشا شود.

و اما این مختصر:

جهان پهلوان غلامرضا تختی به سال ۱۳۰۹ خورشیدی در خانی‌آباد در جنوب تهران به دنیا آمد. این محله در آن سال‌ها، آخرین ناحیه مسکونی شهر، در جنوب غرب محسوب می‌شده و انتهای آن حدود خیابان مختاری کنونی صحرا بوده است و بعد هم ساختمان یخچال‌ها و کوره پزخانه‌ها در دو سوی محله. جهان پهلوان کودکی و بخشی از نوجوانی‌اش را در این محله زیسته است و دلبستگی‌اش به خانی آباد چنان بوده که پس از موفقیت در میدان‌های جهانی برای دیدار با دوستان و همسایه‌ها، حتماً در مراسمی که مردم برایش برپا می‌کرده‌اند، شرکت داشته و بسیاری از دیدارها و گفت وگو با آشناها و دوستانش، تا آخرین روزهای زندگی، در همین محله انجام می‌گرفته است. امروز هم این محله و مردم آن، حتی کسانی که جهان پهلوان را ندیده شناخته‌اند به نوعی خود را هم محله‌ای تختی می‌دانند. از سویی سال ۱۳۸۶ چهلمین سالگرد فقدان آن شادروان است و جا دارد که فعالیتی با عنوان تهران پژوهی، حق یک شهروند ممتاز تهرانی را در حدی که می‌تواند ادا کند. این مختصر را اگر مقبول افتد می‌باید حاصل دهش، بخشش، رادی و جوانمردی آن بزرگوار دید که آثار رفتار جوانمردانه‌اش کمند احسان بر گردن دوستان چنان بسته است که به نام و یادش از هیچ کار و همکاری نداشته‌اند.

نگارندگان این مجموعه کوتاه، سپاسگزارند از سید محمد آل حسینی یار وفادار جهان پهلوان، که در آستانه هشتاد سالگی جوانانه کوشید تا یاران را گردهم آورد و اینگونه، روزی را، پس از سال‌ها دوری از هم، از غلامرضا بگویند و روزگار کودکی و محله‌ای به نام «خانی آباد»؛ و سپاسگزار از آقایان سیدرضا و سیدحسین سکاکی، سیدعلی عتیقه چی، علی مطیعی مقدم، سیدجواد میر لطیفی، عباس ابوالقاسمی، حسن سعیدی، علی نیکونظر، احمد نیکوبنیاد، حسن پهلوان، مصطفی اخگری و علی‌اکبر حقیقت‌منش که هر یک بنا بر موقعیت و متناسب با سن و سال خود، گوشه‌هایی از زندگی جهان پهلوان و تاریخچه محله را بیان کردند؛ و با تقدیر از همکاری ارزشمند خانم کریم‌زاد و آقایان دادار و امید مینائیان هم چنین رهنمودهای استاد گرانمایه آقای دکتر سید محسن حبیبی و هدایت طرح «تهران پژوهی» از سوی ایشان، ارزشمندترین هدیه به نگارندگان بوده است.

نگارندگان سپاسگزاری می‌کنند از استاد عزیز و فرزانه، جناب آقای دکتر ناصر تکمیل همایون که با بزرگواری زحمت بازخوانی کتاب را بر خود هموار نمودند و راهنمایی‌هایشان بی‌گمان نگارندگان را بر بسیاری از لغزش‌ها فائق آورد. بزرگ منشی، میهمان‌ نوازی و سخاوت بی‌پایان معلمی والامقام از خاندان مرحوم سیدهاشم قندی جناب آقای علی هاشمی هم اطلاعات گران‌بهایی را برای نگارندگان به همراه آورد و هم به آنان درس متانت و افتادگی آموخت.

نگارندگان چون همیشه از راهنمایی و کمک پدر بزرگوار، شکور لطفی، بهره‌مند بوده‌اند و مانند همیشه از سپاسگزاری آن گونه که می‌شاید، ناتوانند. با درود به روان جهان پهلوان که جوانمردانه کوشید تا پاسدار ارزش‌های پهلوانی باشد و این امید که پیشکشی چنین، خرد مقبول جامعه تختی دوست افتد و شالوده‌ای گردد برای فعالیت‌هایی در خور آن پهلوان.