- نویسنده: زهرا عبداللهی کیوانی
- تعداد صفحات: ۷۲ صفحه
- ترتیب انتشار: چاپ اول | بهار ۱۳۹۳
- ناشر: اداره کل مطالعات اجتماعی و فرهنگی شهرداری تهران با همکاری انتشارات تیسا
پیشگفتار
بسیاری از شهروندان پیرامون ما انسانهایی هستند که از معلولیت رنج می‌برند. همچون کشورهای دیگر کاستی‌های مادرزادی و حوادث حین کار، همواره وجود حدی از معلولیت را پذیرفتنی میکند. اما حضور خاستگاه‌هایی دیگر، بسان بالا بودن میزان تصادفات جاده‌ای رعایت نکردن استانداردهای ایمنی سلامت در حین اشتغال و فعالیت و وجود بافت‌های فرسوده و ناایمن باعث شده نرخ معلولیت در کلان شهرهای ایران فراتر از هنجار جهانی باشد.
شواهد آماری و مطالعاتی گواه کوتاهی یا تبعیض ناروای تاریخی نسبت به آسانسازی شرایط زیست برای این گروه از شهروندان آسیب‌پذیر است در چنین، وضعیتی انبوه تلاش‌های صورت گرفته اخیر برای مناسب‌سازی معابر تردد در شهر تهران نیز نتوانسته شرایط زیست شهری را برای معلولان به حد استانداردهای لازم برساند و نیل به میزان قابل قبول، تکاپویی بیشتر را می‌طلبد.
معلولیت کاستی‌هایی اعم از نابینایی، ناشنوایی اختلالات جسمی _ حرکتی و روحی را شامل می‌شود. این تنوع برنامه‌ریزی ارائه خدمات را دشوار میکند. نگرش انسانی و جامعه محور مدیریت شهری کنونی پایتخت ارزش فراوانی برای توانمندسازی آسیب دیدگان و آسانسازی شرایط زندگی آنان قایل است؛ بنابراین بخش بزرگی از تلاش‌های اطلاعاتی و مطالعاتی بر روی شناسایی روشن‌تر و دقیق‌تر نیازهای ناتوانان جسمی و حرکتی تمرکز یافته است.
بالا بردن حساسیت‌ها نسبت به اهمیت موضوع از جمله راه‌هایی است که میتواند منجر به جلب توجه بیشتر مدیران و کارگزاران مربوط به امور معلولان شود. می‌توان با انتقال درک و حس یک معلول در فضای زندگی شهری تا اندازه‌ای این حساسیت را برانگیخت.
کتاب، حاضر برآمده از یک پژوهش کیفی است که تجربه زیسته شهروندان جوان معلول تهرانی را در روابط اجتماعی و تعاملات روزمره آنان از لابلای مصاحبه‌های صورت گرفته با ایشان به تصویر می‌کشد. آنچه اهمیت این گونه پژوهش‌ها را دو چندان میکند چشم‌انداز فوق العاده معلولان نسبت به زندگی است. تکاپوی پژوهش‌گر در مطالعه حاضر به ویژه از آن رو شایان توجه است که برداشت جوانان مورد بررسی را از معلولیت جسمی حرکتی نشان داده؛ راهکارهای آنان برای چیرگی بر محدودیت‌های جسمی و حرکتی‌شان در ضمن روابط اجتماعی را روشن میکند و جنبه‌هایی از آثار معلولیت بر روابط اجتماعی و زندگی فردی جوانان معلول را آشکار می‌سازد.
امیدواریم حمایت و مشارکت اداره کل مطالعات اجتماعی و فرهنگی شهرداری تهران از انتشار این پژوهش ارزشمند گشایش باب گفتمان فراگیر مسئولانه باشد برای بازاندیشی در آسانسازی شرایط زندگی معلولان از منظری انسانی‌تر
فهرست مطالب
- پیشگفتار
- مقدمه
- تعریف معلولیت
- قوانین بین المللی و افراد دارای معلولیت
- اسناد ویژه افراد دارای معلولیت
- ایران و قوانین ویژه افراد دارای معلولیت
دیدگاه جوامع و فرهنگ‌ها در مورد معلولیت (مرور تاریخی تغییر نگرش دربارهٔ معلولیت)
- معلولیت به مثابۀ اختلال
- دیدگاه اخلاقی
- دیدگاه پزشکی
مدل اجتماعی معلولیت
نظریه های مرتبط با معلولیت
مطالعات معلولیت
- رویکردهای مطالعات معلولیت
- الگوی اجتماعی معلولیت معلولیت به مثابه یک مانع اجتماعی
معلولیت و سطوح مختلف ارتباط اجتماعی
معلولیت و ارتباط اجتماعی در فضای واقعی
- تأثیر اولین برخورد در روابط اجتماعی جوانان دارای معلولیت در جامعه
معلولیت و روابط دوستانه
معلولیت و روابط عاطفی
معلولیت و روابط جنسی
معلولیت و ارتباط اجتماعی در فضای مجازی
معلولیت و هویت اجتماعی
نگرش جامعه به معلولیت.
موانع ارتباطات اجتماعی
محدودیت فرصت‌های تقویت ارتباطات اجتماعی
- عدم مناسب سازی محیط شهری و وجود موانع فیزیکی برای ارتباط
- تجربه حذف شدگی فرد دارای معلولیت در جامعه
- ضعف مهارتهای ارتباطی در جوانان دارای معلولیت
- عدم شناخت و آگاهی درباره معلولیت در جامعه
معلولیت و تأثیر منفی بر هویت اجتماعی فرد
تسهیل کننده های ارتباط اجتماعی
تلاش مضاعف برای حفظ رابطهٔ اجتماعی و اثبات خود
نقش جبرانی فضای مجازی در تقویت ارتباطات اجتماعی
پایین آوردن سطح توقع فردی در ارتباط اجتماعی
تأثیر ویژگیهای شخصیتی فرد دارای معلولیت در ایجاد ارتباط
عضویت در انجمنهای فعال در حوزه معلولان
مناسب سازی محیط شهری
نتیجه گیری
پیشنهاد برای پژوهشهای بعدی
کتابنامه
پیوست‌ها
- پرسش‌های مصاحبه
