نشست سوم از مجموع نشست‌های کارگاه تخصصی «سرگذشت خیابان لاله‌زار» با حضور داود موسایی (مدیر نشر فرهنگ معاصر)، بهروز مرباغی (معمار)، یونس شکرخواه (استاد دانشگاه، روزنامه‌نگار و مترجم)، هارون یشایایی (فعال اجتماعی و تهیه‌کننده سینما)، ایوب شهبازی (فعال سینمایی) و رضا کیانیان (بازیگر سینما و تئاتر) برگزار شد.
در ابتدای این نشست بهروز مرباغی به موضوع تاریخچه کتابفروشی در شهر تهران پرداخت و ضمن شرح کوتاهی از ماجرای انتشار کتاب بیان کرد: اولین کتاب فروشی به معنای واقعی، «دارالکتب اسلامی» نام دارد که مکان آن در تیمچه حاجب الدوله، در بازار تهران واقع شده بود. به مرور کتاب فروشی‌های دیگری نیز در نقاط مختلف شهر دایر شد، اما به طور عمده، مرکزیت فروش کتاب در حوالی مسجد شاه (امام خمینی) و زیر پله نوروزخان قرار داشت که از آن‌ها باید به عنوان نخستین راسته کتابفروشی در شهر تهران نام برد.
مرباغی در ادامه به شرح کوتاهی از راسته‌های کتابفروشی در شهرهای مختلف همچون تبریز، بوشهر، زنجان و رشت پرداخت و در ضمن آن تغییر مکان این کتابفروشی‌ها از محدوده بازار به کناره خیابان‌ها را در نتیجه تغییری دانست که در سبک شهرسازی و زندگی مردم از اواخر قرن سیزدهم خورشیدی به وجود آمد.
مرباغی از انتشارات معرفت به عنوان نخستین کتابفروشی معتبر در راسته خیابان لاله‌زار نام برد و از این خیابان به عنوان بخش مدنی شهر تهران یاد کرد. مدنیتی که باعث شد تا اکثر انتشاراتی‌ها و کتاب فروشی‌ها، در اطراف این خیابان متمرکز شوند.
به گفته ایشان، خیابان لاله‌زار از این جهت مهم بود که مرکز فرهنگی به شمار می‌آمد و به محلی برای زایش تفکرات جدید تبدیل شده بود.
وی در ادامه سخنان خود به وضعیت نشر در طی یک قرن گذشته پرداخت و با مروری بر مهم‌ترین ناشران شهر تهران، به فراخور موضوع در مورد هریک از آن‌ها نکاتی را گوشزد کرد.
داود موسایی سخنران بعدی این نشست بود. وی در ابتدای سخنان خود با اشاره به حضور بیش از نیم قرنی‌اش در صنعت نشر ایران، به تاریخچه تاسیس انتشارات معرفت در خیابان لاله زار پرداخت و آن را یکی از مهم‌ترین ناشرین تاریخ نشر ایران برشمرد که بسیاری از داشته‌های کنونی نشر، مدیون نگاه و نوآوری‌هایی است که امثال نشر معرفت، علمی و امیر کبیر پدید آورنده آن بودند.
در ادامه مراسم، ایوب شهبازی از پیشکوستان صنعت سینمای ایران به تحربه حضور خود در متان خیابان لاله‌زار پر داخت و ضمن اشاره به کتاب تازه نشر یافته خود، به شرح خاطرات خود از لاله زار دهه ۳۰ و ۴۰ پرداخت.
کتاب «نقش یک رویا»، خاطرات سینمایی ایوب شهبازی است که توسط نشر فرهنگ معاصر منتشر شده و در این نشست از آن رونمایی به عمل آمد.
رضا کیانیان، هنرمند سینما و تئاتر، سخنران بعدی این نشست بود. وی از حاضرین خواست تا به ثبت خاطرات خود پرداخته و این امر را در زندگی خود جدی بگیرند. وی با اشاره به خاطرات ایوب شهبازی، ثبت تاریخ شفاهی سینمای ایران را وابسته به نگارش خاطراتی دانست که از زوایای مختلف به روایت رویدادها می‌پردازند.
کیانیان در ادامه با بیان اینکه لاله‌زار برای او دروازه تمدن ایران است، بیان کرد: من خاطرات عجیب و غریبی از دوران گذشته در لاله‌زار ندارم، چون در سال ۱۳۵۱ به عنوان دانشجو به تهران آمدم و آن موقع لاله‌زار فضای مناسبی برای جریان روشنفکری نداشت. لاله‌زار در آن سال‌ها مرکز تئاتر، سینما و موسیقی کوچه و بازاری بود؛ که از نظر ما خیلی خوب نبود.
این هنرمند سینما در توجیه نامگذاری لاله‌زار به عنوان دروازه تمدن افزود: ما سال‌هاست که در حال جنگیدن برای متمدن شدن هستیم. با انقلاب مشروطه این اتفاق افتاد و روشنفکران آن موقع یک قانون اساسی نوشتند و برای اجرای آن ساز وکاری مهیا شد.
لاله‌زار یک زمانی مرکز فرهنگ مدرن بود. تئاترها، کافه‌ها، سینماها و… در این خیابان رشد کردند. پاتوق مد و انتشارات در لاله‌زار بود. اگرچه بعدها این روند تغییر پیدا کرد و این مراکز از لاله زار کوچ کردند و این خیابان از دوران رونق خود دور شد.
بخش پایانی این نشست به بیان خاطرات هارون یشایایی اختصاص پیدا کرد. وی که در کارنامه هنری خود تهیه تعدادی از مهم‌ترین آثار سینمایی ایران را ثبت کرده است، درباره لاله‌زار کنونی و تاریخ فعالیت‌های هنری به بیان مطالبی پرداخت و با اشاره به «جامعه باربد» که خود از اعضاء آن بود، نقش استاد مهرتاش و جامعه باربد را در پرورش نسلی از هنرمندان مترقی و برجسته بسیار مهم ارزیابی کرد و خواستار آن شد تا با شناخت این ظرفیت‌ها، به تاریخ این خیابان بیش از کالبد آن توجه نمائیم.
