• امروز : شنبه - ۵ آبان - ۱۴۰۳
  • برابر با : Saturday - 26 October - 2024
::: 314:: 0

مطالب ویژه

دومین شماره از ماهنامه الکترونیک تهران‌شهر منتشر شد در سراشیبی سقوط نخستین شماره از ماهنامه الکترونیک تهران‌شهر منتشر شد زندگی در هیاهو، مرگ در سکوت عمارت پیرنیا (مشیرالدوله) احمد دهقان سینما صنعتی نشست نوزدهم | تماشاخانه‌های لاله‌زار عمارت معین‌التجار بوشهری نشست شانزدهم | سینما و سینماداری در لاله‌زار نشست پانزدهم | سینما و سینماداری در لاله‌زار سینما پالاس نشست چهاردهم | سینما و سینماداری در لاله‌زار نشست سیزدهم | سینما و سینماداری در لاله‌زار نشست یازدهم | کوچه برلن نشست هشتم | خانه اتحادیه نشست ششم | کوچه اتابک آخرین گفتگو نشست پنجم | میدان توپخانه نشست چهارم | کوچه دندانساز نشست سوم | باغ علاءالدوله نشست دوم | کوچه پشت شهرداری نشست اول | باغ لاله‌زار اتحادیه مستاجران هفته‌نامه اتحاد مردم رستوران آقارضا سهیلا آرداشس پادماگریان (اردشیر خان) اصغر تفکری گام‌های نخست برای احیاء لاله‌زار برداشته شده است. نگاه به لاله‌زار در واقع نگاهی به تهران است حفاظت از لاله‌زار، یک مطالبه اجتماعی است سینما ونوس (سارا) سینما روایال (نادر) تئاتر گیتی تئاتر فردوسی سینما رکس (لاله) تئاتر پارس سینما اطلس تماشاخانه هنر معین‌التجار بوشهری خانه‌ باغ اتحادیه تئاتر فرهنگ چالش‌های بیناگفتمانی در  لاله‌زار لاله‌زار از فردا راه اندازی خانه اتحادیه، آغازی برای احیای لاله‌زار فرهنگی سینما البرز جامعه باربد آتلیه سروریان دروازه لاله‌زار تئاتر کشور

17
سینماهای تاریخی تهران:

سینما البرز

  • کد خبر : 765
  • ۲۱ مهر ۱۴۰۱ - ۲۱:۰۱
سینما البرز
سینما البرز به ویژه در دور تازه فعالیت خود با چالش‌های بزرگی دست به گریبان بود. از جمله ساخت سینماهای جدید و تعهد اخلاقی خادم به نمایش فیلم‌هایی که هنجارشکن نبودند، باعث شد تا البرز در رقابت با سینماهای دیگر چندان موقعیت مناسبی کسب نکند. با این وجود خادم از عهده امور برآمد و علیرغم افول لاله زار به ویژه در نیمه دوم دهه پنجاه، توانست سینما را با فراز و نشیب‌هایی همچنان فعال نگاه دارد.

مرتضی رحیم نوازسالن زمستانی سینما ایران در دوم اردیبهشت ۱۳۰۶ توسط دو تبعه روس به نام‌های آرنولد یاکوبسن (یعقوب‌زاده ویژه) و الکساندر لوین در محل سابق کافه اوگانف در خیابان لاله‎زار نرسیده به خیابان جمهوری (چهارراه استانبول)، کوچه البرز به بهره‎برداری رسید. یک سال بعد و پس از موفقیت تجاری سینما، در دوم اردیبشهت ۱۳۰۷ سالن تابستانی سینما نیز فعالیت خود را در مکان فعلی پارکینگ سینما آغاز کرد. در مجموع تعداد صندلی‌های این سینما بالغ بر ۱۳۰۰ عدد بود که به ویژه تا دهه ۴۰ در اغلب موارد به صورت کامل تمامی آن‌ها به فروش می‌رفت.

یاکوبسن و لوین یک سال پیش از تاسیس سینما ایران، در سال ۱۳۰۵ سینمایی به همین عنوان در شهر تبریز احداث کردند. استقبال اهالی تبریز از فعالیت این سینما باعث شد تا آن‌ها به فکر گسترش کار خود در پایتخت بیافتند.

الکساندر لوین در دوازدهم تیر ۱۳۱۶ هنگام خروج از کافه قناری هدف گلوله راننده‌ای به نام آصف شیروانی قرار گرفت و در این حادثه جان خود را از دست داد. پس از مرگ او، یاکوبسن که نشان خانوادگی خود را به یعقوب زاده ویژه تغییر داده بود، با وراث لوین همکاری‌اش را ادامه داد و این شراکت تا پایان زندگی او در سال ۱۳۳۹ به طول انجامید.

یاکوبسن همچنین شرکای دیگری نیز داشت. به اتفاق آن‌ها «شرکت سهامی سینما ایران» را تاسیس کرد و با همراهی آن‌ها فعالیت خود را گسترش داد. از جمله سینما ایران را در مکان کنونی آن تاسیس کرد و همزمان با آغاز کار سالن جدید، در ۲۸ بهمن ۱۳۱۹ نام سینمای قدیمی خود را به البرز تغییر داد.

پس از آتش‎سوزی تئاتر تهران در آبان ۱۳۳۶، سینما البرز به مدت سه سال از ساعت ۲۰ تا پاسی از شب برای اجرای نمایش به اجاره این تماشاخانه درآمد. عبدالله والا به همین منظور تغییراتی در سن سالن اصلی سینما اعمال کرد و فعالیت تازه خود را تحت عنوان فرعی سینما لاله زار از ۱۲ آبان ۱۳۳۶ به مدت سه سال آغاز کرد. پس از پایان قرارداد اجاره سالن، یاکوبسن بار دیگر تمامی سانس‌های سینما البرز را در اختیار گرفت و نام لاله زار را نیز از پیشانی آن برداشت. با این وجود فرصت آن را پیدا نکرد تا برنامه‌های جدید خود را پیگیری کند و در همین سال درگذشت. با مرگ او اداره سینما بر عهده همسر وی لیلی مسیحه طباطبایی دیبا گذاشته شد و او نیز که نتوانست از عهده هزینه‌های آن بر بیاید، در نهایت در سال ۱۳۴۲ و با فسخ قرارداد سرقفلی، سالن سینما را به مالکین اولیه ساختمان تحویل داد.

بدین ترتیب جلیل غدیری که سرقفلی ساختمان سینما را از مالکین اولیه آن (عباس سیگاری و آقاجان کمالی) خریداری کرده بود، به عنوان مالک جدید، سینما البرز را از همسر یاکوبسن تحویل گرفت. هنوز مدت زیادی از این اتفاق نگذشته بود که در اول مرداد ۱۳۴۲، سینما با شعله‌ور شدن چند حلقه فیلم در انبار طعمه حریق شد، اگرچه حجم آتش به حدی نبود که صدمات فراوانی به همراه داشته باشد، اما به خود سینما و سینمای مجاورش (رکس)، خسارات جزیی وارد ساخت.

در سال ۱۳۴۳ سه شریک به نام‌های جعفر هاشمی، منوچهر قره گوزلو و سید محمد خادم حقیقت به اجاره سالن سینما پرداختند. تا پیش از این افراد، فردی ارمنی به نام چخو آوانسیان که وارد کننده فیلم‌های خارجی بود، سالن سینما را تحت اجاره خود درآورده بود.

خادم پس از مدتی سهام دو شریک خود را خریداری کرد و سپس در سال ۱۳۴۷ با خریداری سرقفلی سینما از وارثان جلیل غدیری، مالکیت آن را به صورت کامل در اختیار گرفت. با این وجود چندان نتوانست فعالیت کند و سینما خیلی زود به دلیل فرسودگی از طرف وزارت کار پلمپ شده و از فعالیت بازماند. خادم برای اخذ مجوز فعالیت مجبور شد تا سالن سینما را بازسازی کند. شکل کنونی سینما محصول این دوره از بازسازی است. در این طرح سالن جدید به صورت دو طبقه ساخته شد. در سالن اصلی تعداد ۶۵۰ صندلی و در بالکن تعداد۱۳۰ صندلی تعبیه شد. همچنین درب ورودی کوچک سینما تغییر کرد و خروجی ساختمان کل پهنای انتهایی کوچه را دربرگرفت.

خادم از کشتی‌گیران و داوران برجسته ایران و جهان به شمار می‎آمد و همزمان با سینماداری، در ادوار مختلف ریاست فدراسیون کشتی ایران را نیز بر عهده داشت. این جایگاه باعث شد تا به تدریج سینما البرز به پاتوق دوستان کشتی گیر او تبدیل شود. از جمله افرادی چون غلامرضا تختی و حبیب‎الله بلور به این مکان تردد داشتند. به غیر از خادم، منوچهر قره گوزلو نیز در عرصه ورزش فرد شناخته شده‌ای بود. او که ریاست فدراسیون دوچرخه سواری، نمایندگی مجلس شورای ملی و ریاست تشریفات و آجودانی مخصوص محمدرضا پهلوی را درکارنامه خود داشت، در سال ۱۳۴۶ به ریاست سازمان تربیت بدنی کل کشور دست پیدا کرد.

سینما البرز به ویژه در دور تازه فعالیت خود با چالش‌های بزرگی دست به گریبان بود. از جمله ساخت سینماهای جدید و تعهد اخلاقی خادم به نمایش فیلم‌هایی که هنجارشکن نبودند، باعث شد تا البرز در رقابت با سینماهای دیگر چندان موقعیت مناسبی کسب نکند. با این وجود خادم از عهده امور برآمد و علیرغم افول لاله زار به ویژه در نیمه دوم دهه پنجاه، توانست سینما را با فراز و نشیب‌هایی همچنان فعال نگاه دارد. از جمله تمهیدات او برای جذب مخاطب بیشتر، اکران دو فیلم با یک بلیط برای نخستین بار در تاریخ سینمای ایران است. این ابتکار عمل در کنار اکران تخصصی فیلم‌های رزمی و اصرار خادم به تغییر برنامه سینما پس از یک هفته از اکران هر فیلم راهکارهایی بود که توانست به او در مدیریت شرایط کمک برساند.

پیروزی انقلاب اسلامی در بهمن ۱۳۵۷، چالش مهم دیگری بود که خادم با آن مواجه شد. هنوز چند ماهی از استقرار نظام سیاسی جدید نگذشته بود که دادگاه انقلاب اسلامی خادم را به جرم ریاست فدراسیون کشتی در نظام پهلوی به زندان محکوم می‌کند. همچنین به دلیل کسب ثروت از طریق نمایش فیلم‌های مستهجن در پیش از انقلاب، او به ۷ میلیون تومان جریمه محکوم می‌شود. تامین این جریمه سنگین در توان خادم و خانواده او نبود. لذا دادگاه در حکمی سینما و منزل مسکونی خادم را به مصادره بنیاد مستضعفان انقلاب اسلامی در می‌آورد.

سینما تحت مدیریت بنیاد مستضعفان چندان پر رونق نبود و در نهایت در سال ۱۳۶۲ به تعطیلی گرایید. پس از آن مکان سینما برای نمایش‌های طنز در اختیار گروه‌های مختلف قرار گرفت. از جمله هنرمندانی چون رضا کرم رضایی و یدالله شیراندامی برای مدتی آن را تحت اجاره خود درآورده و برای نمایش و تمرین‌ از آن استفاده کردند.

خادم سه ماه پس از دستگیری به دلیل حسن سابقه از زندان آزاد شده و بلافاصله در جهت احقاق حقوق خود بر می‌آید. فرایندی که حدود ۸ سال به درازا می‌انجامد تا اینکه در نهایت در سال ۱۳۶۵، حکم آزادی املاک خود را دریافت می‌کند. این در حالی است که سینما به دلیل مدیریت نامناسب و بهره برداری غیر اصولی  صدمات زیادی دیده و تقریبا به مکانی متروکه تبدیل شده بود.

فعالیت تازه سینما منافع اقتصادی چندانی به همراه نداشت و در نهایت در دی ماه ۱۳۸۱ متوقف شد. خادم برای جبران خسارات وارده به خود درصدد تغییر کاربری سینما برآمد و توانست در سال ۱۳۸۴ مجوز آن را دریافت کند. از این تاریخ تا سال ۱۳۹۳ که مکان سینما البرز توسط خادم فروخته شد، سالن تابستانی سینما ابتدا به عنوان پارکینگ سینماهای ایران، لاله و البرز واگذار شد و سپس کل ساختمان پس از تعطیلی کامل سینما به عنوان انبار در اختیار واحدهای تجاری قرار گرفت. رویه‌ای که همچنان ادامه دارد و سینمای تاریخی پایتخت را در تسخیر جعبه‌های لوازم الکترونیکی قرار داده است.

لینک کوتاه : https://daftarhayetehran.com/?p=765
  • نویسنده : مرتضی رحیم نواز
  • 1197 بازدید

نوشته های مشابه

۱۲تیر
قتل الکساندر لوین
حوادث خیابان لاله‌زار:

قتل الکساندر لوین