اصغر تفکری

«علی‌اصغر حاجی اسمعیلی» که با عنوان «اصغر تفکری» شناخته می‌شود، در سال ۱۲۹۰ خورشیدی در محله سنگلج تهران (کوچه باغ رجبعلی) متولد شد. هنر طنزپردازی و لطیفه‌گویی را از پدرش به ارث برد، یوسف حاجی اسماعیلی، روحیه‌ای بذله‌گو و طناز داشت و در میان اغلب اهالی سنگلج به حاضرجوابی و شوخ طبعی معروف بود. علی‌اصغر تحت تربیت چنین پدری خیلی زود به هنر بازیگری علاقه‌مند شد و کار هنری خود را با پیش پرده‌خوانی آغاز کرد و پس از مدتی نقش‌های فرعی در برخی نمایش‌ها بر عهده گرفت.

حضور جدی تفکری در عرصه نمایش به عضویت او در «گروه سیار نمایش خیرخواه» در سال ۱۳۰۶ باز می‌گردد. «حسین خیرخواه» در سال ۱۳۰۵، گروه کمدی خود را با حضور افرادی چون اصغر تفکری، حسن کتاب و کنگرلو تشکیل داد. همزمان با هنرمندان دیگری چون علی‌اصغر گرمسیری و صادق بهرامی نیز در «تئاتر کمدی ایران» همکاری می‌کرد.

اصغر تفکری به تدریج در ایفای نقش‌های کمدی زبانزد شد و خیلی زود توانست جایگاه خود را در این قبیل نمایش‌ها تثبیت نماید. بخش مهمی از  جایگاه او به پیش‌پرده خوانی‌های تفکری باز می‌گردد که بسیار مورد توجه مخاطبین قرار داشت. همچنین تبحرش در بداهه‌گویی، رقص و استفاده از ظرفیت‌های که چاقی برای او فراهم آورده بود، محبوبیت تفکری را به شکل بی‌سابقه‌ای افزایش داد. آنگونه که حضور او به ویژه در دهه ۱۳۲۰ تضمین کننده موفقیت تجاری نمایش بود. از جمله آثاری که او در آن‌ها به ایفای نقش پرداخت می‌توان به   «مسافرت حاجی‌قربان»، «تاجر ونیزی»، «کلاه حصیری»، «وکیل زبردست و بازرس»، «اسرار حرم»، «خاله چارلی»، «ملانصرالدین»، «مشهدی عباد»، «محمودآقا را وکیل کنید»، «جناب میرزا»، «حافظ»، «شوهرهای عوضی»، «مردی از آن دنیا»، «بازرس»، «انگل‌های اجتماع»، «خروس بی‌محل»، «نامزد عوضی» و «دختر شکلات فروش» اشاره نمود.

در ابتدای دهه ۱۳۳۰، به دلیل موفقیت روزافزون، وارد عرصه سینما  شد و با شرکت در فیلم «شکار خانگی» برای تعداد بیشتری از مخاطبین شناخته شد. «دستکش سفید» با حضور ناهید سرفراز و حمید قنبری در سال۱۳۳۰، «مشهدی عباد» با حضور تقی ظهوری، علی تابش، معصومه خاکیار و رضا کریمی در سال ۱۳۳۲، «نقل‌علی» با حضور آریان و عباس مصدق در سال ۱۳۳۳، «میلیونر» با حضور هامازاسب سیرون، بلوس بیت یونان (خشایار) و رضا کریمی در سال ۱۳۳۳، «آقای اسکناس» با حضور رضا کریمی، هوشنگ سارنگ در سال ۱۳۳۷، «آقای شانس» با حضور هوشنگ سارنگ، داریوش اسدزاده، چنگیز جلیلوند و منصور والامقام در سال ۱۳۳۸، «آقا جنی شده» با حضور شهین، رضا کریمی و رقیه چهره‌آزاد در سال ۱۳۳۸، «در جستجوی داماد» با حضور علی تابش، حمیده خیرآبادی (نادره)، تقی ظهوری و منصور سپهرنیا در سال ۱۳۳۹ و «فریاد نیمه‌شب» با حضور آرمان هوسپیان، محمدعلی فردین، ویدا قهرمانی و پروین غفاری در سال ۱۳۳۹، کارنامه سینمایی علی‌اصغر تفکری را شکل می‌دهد.

دهه ۱۳۳۰ علاوه بر رونق فعالیت‌های سینمایی، در عرصه نمایش نیز برای اصغر تفکری حائز اهمیت است. او در سال ۱۳۳۳ و پس  از وقایع ناشی از کودتای ۲۸ مرداد ۱۳۳۲ که به تخریب تماشاخانه فردوسی منجر شده بود، این سالن را احیا و تحت عنوان «تئاتر تفکری»، فعالیت جدید آن را از سرگرفت. موفقیت «تئاتر تفکری» نقش مهمی در تغییر شیوه نمایشی در تماشاخانه‌های لاله‌زار و گرایش آن‌ها به نمایش‌های کمدی ایفا نمود.

اصغر تفکری در نیمه شب روز شنبه، ۱۱ خرداد ۱۳۳۹ در حالی‌که در نقطه اوج فعالیت‌های هنری خود به سر می‌برد، پس از ۴۸ ساعت بستری شدن به دلیل مسمومیت غذایی، در اثر سکته قلبی درگذشت و پیکرش در امامزاده عبدالله به خاک سپرده شد.