ترانه دریچهایست رو به جهان که ترانهسرا به واسطه آن جهان پیرامونش را نقد میکند. او در حقیقت نایافتههایی را بازگو میکند که زبان حال مردم عامه است.
شاید این اتفاقات در ضمیر همه انسانها وجود داشته باشد اما بیتفاوت از کنارش میگذرند. ترانهسرا آن را کشف میکند و به تصویر میکشد. در مورد پیدایش ترانه نیز باید بگویم حدسها و نظریههای متفاوتی ارائه شده است که من فکر میکنم برگرفته از لالاییهای مادران باشد و البته شعر هم در به وجود آمدن ترانه بیتأثیر نبوده است.
من ترانه را بخشی از بدنه شعر میدانم و معتقدم وقتی ترانه در بحرهای عروضی و قالبهای شعری سروده میشود، نمیتوان آن را جدا از شعر دانست و همین طور، موسیقی به اعتقاد من ترانه، موسیقی، آهنگساز و… اجزایی از یک پیکر واحد را تشکیل میدهند که به تنهایی ناقص است ترانه خوب هم به اعتقاد من ترانهایست که از لحاظ زبانآوری و مضمون و تکنیکهای شعری متفاوت باشد و البته در موسیقی نیز بازتاب خوبی داشته باشد.
درگذشته ترانهسرایانی که ترانههای ماندگار داشتند عموماً خودشان آهنگ آن را میساختند و بر روی ملودی بود. مثلاً بیژن ترقی، رهی معیری، تورج، نگهبان معینی کرمانشاهی و کریم فکور که یکی از پرکارترین ترانه سرایان و تصنیف سرایان گذشته بود.
این که میگویند مثلث ترانه و نام سه تن از ترانهسرایان را به عنوان اضلاع آن مثلث عنوان میکنند، تنها مربوط به یک مقطع زمانی است و شامل تمام دوران ترانهسرایی نمیشود، زیرا ترانههای جاودانی را ملکالشعرای بهار و رهی معیری و دیگر شاعران و ترانه سرایان سرودهاند که توسط عارف قزوینی و دیگر خوانندهها در باغ ملی واقع در لالهزار اجرا میشد. جالب اینجاست که در آن زمان هیچ سیستم صوتیای نیز نبود، اما ترانه جذابیت خاصی داشت و هنوز هم زمزمه میشوند. و بعدها اولین استودیوها که عموماً استودیوی دوبله و کارهای تلوزیونی بودند در همان لالهزار به وجود آمدند. اصطلاحاً ترانههایی که در آنجا ساخته میشد را به عنوان ترانههای لالهزاری میشناسیم. اما آن ترانهها یکی از جاودانهترین ترانههای این مرز و بوم میباشند و سالها توسط فرزندان این سرزمین زمزمه میشوند و همین زمزمهپذیری دلیل ماندگاری آنهاست لالهزار در حقیقت تجلیگاه ابتدایی هنر ایران نیز بود.
امیدوارم دوستان عزیز جوان و ترانهسرا با مطالعه بیشتر در ترانهها و اشعار و داستانهای گذشتگان، ترانههایی را بسرایند که اثر گذار باشد و انسان را به ابدیت گره بزند. ترانهای که این کارکرد را پیدا کند شاخص است و با استقبال روبرو میشود و در حافظهها جاودانه خواهد ماند.
- منبع: از لالهزار تا جمهوری | به اهتمام مهدی موسوی | انتشارات گنج عرفان با همکاری نشر شانی | چاپ چهارم ۱۳۹۳ | صفحه ۱۳ و ۱۴
