درباره تهران تاریخی حساس هستیم دومین شماره از ماهنامه الکترونیک تهرانشهر منتشر شد نخستین شماره از ماهنامه الکترونیک تهرانشهر منتشر شد درس گفتار «تئاتر شهر و عناصر پیرامونی» منتشر شد درس گفتار سینما و سینماداری در خیابان لالهزار منتشر شد نشست معرفی و نقد و بررسی کتاب «روایت قتل پادشاه» برگزار شد. دفتر نخست از مجموعه کلیمیان ایران منتشر شد دفتر تکیه دولت منتشر شد نشست نمایش و نقد و بررسی مستند «تکیه دولت» برگزار شد. دفتر شناخت محله اودلاجان منتشر شد دفتر راهنمای تخصصی خانه موزه مقدم منتشر شد درس گفتار کوچه اتابک منتشر شد دفتر راهنمای تخصصی موزه ایران باستان منتشر شد درس گفتار کوچه دندانساز منتشر شد درس گفتار باغ علاءالدوله منتشر شد درس گفتار کوچه پشت شهرداری منتشر شد درس گفتار باغ لالهزار منتشر شد
نگرانی اهل فن و علاقمندان به تاریخ و هویت تاریخی شهر تهران، نگرانی به جا و قابل تاملی است. به ویژه با اقدامات مشابهی که در سالیان گذشته با میانداری اداره اوقاف شهر تهران و مدیریت شهری در ساماندهی مزارستانهای تاریخی و نمونههای مشابه در توسعه بقاع در شهر شیراز و ... به وقوع پیوست، این نگرانی و بیاعتمادی به متولیان امر صدچندان میشود.
لالهزار دوستداشتنی دیگر آن نقش تاریخی زیست شبانه را ندارد؛ هم زمانه عوض شده و هم سلیقههای مردم. حالا لالهزار به خصوص در بخش جنوبی آنکه به میدان امام خمینی، توپخانه سابق، میرسد، مرکز و محل کسب و کار صنف الکتریک است. هم فروشگاههایشان آنجاست و هم انبارها. هم جنس را عرضه و معامله میکنند و هم درجا به موتوری و وانت تحویل میدهند تا ببرد.
مدتهای مدیدی است که این خیابان که صد سال پیش اولین خیابان مدرن و شیک تهران بود و انواع شهروندانِ بافرهنگ و پیرو مُد روز ساکن تهران هر روز به آن سر میزدند، مورد غضب و بیمهری قرار گرفته است. معلوم نیست چرا برخی افراد هنوز به آن بدبیناند؟
برای مطالعه آنچه بر سر لالهزار آمده، باید به نظرات جامعهشناسی شهری نگاهی بیندازیم. لوفلور اولینبار مساله حق به شهر را برای شهروندان تعریف کرد، از نظر او، شهرهای امروزی منعکسکننده روابط سرمایهداری و نظام قدرتند و فضاهای شهری اساسا به خاطر ارزشهای مبادلهایشان اهمیت مییابند.
در روزگاری که تهران میخواهد با بازخوانی گذشتههایش هویتی برای خود بسازد لالهزار به دلیل نقش نمادین فرهنگی جایگاه ویژهای به خود گرفته است ولی باید در نظر بگیریم که لالهزار یک نقش و یک دلالت نداشته است و یادآوریهای تاریخی همه آن نقشها را به یاد میآورد و این نقشهای پیشینی خود در تقابل با همدیگر هستند.
رونق خیابان لاله زار در دورهی مشروطیت به اوج رسید. این خیابان تا آخر دوران قاجار به دلیل داشتن ترکیبی از تئاترها و غذاخوریها یکی از مهمترین مراکز و گردشگاههای تهران بوده است. رونق لاله زار تا عصر پهلوی نیز ادامه داشت و در این دوره لاله زار به نوعی تبدیل به نماد نوگرایی ایران گردید و رونقگیری فرهنگی، هنری آن سرعت گرفت.
گمان میرود اگر لالهزار را به جای خود رها کنیم در چشمانداز آینده نیز، در بر همین پاشنه خواهد چرخید. بگوییم لالهزار و بنویسیم پاساژ، مغازه، انبار، پارکینگ، بارانداز و… چرا؟ این گونه است که میتوان به هدف رسید. به همان روش که مسئولین سهل انگار و سوداگران مال اندوز از لالهزار عبور میکند.
بالاخره خانهای که زمانی در دوران قاجار، توسط علی اصغرخان امین السلطان معروف به اتابک اعظم در خارج از حصار شهر در باغ با صفای لالهزار ساخته شده بود، توانست از لای چنگال نابودی نجات پیدا کند. خانه بزرگ و زیبا بود و بزرگان پایتخت قاجار و پهلوی سالهای سال به آن رفت و آمد داشتند.
وقتی در کشورهای اروپایی هنوز کورههای آدم سوزی را به عنوان میزانی از گذشته - گیرم میراثی شوم - حفظ کردهاند و صندلی شکستهای را که زمان فلان نویسنده روی آن مینشسته و پیپ میکشیده به عنوان یک اثر گرانقدز در موزه گذاشته اند. ما با داشتههای فرهنگی خود چه میکنیم.
کافهها و رستورانها، با وجود شلوغی فضای تجاری خیابان و بودن مشتری، رفتند و لالهزار کمکم تبدیل به راسته مغازههای الکتریکی و لوسترفروشی شد. اکنون چشم شهروندان به لالهزار دوخته شده است.
مجموعه دو جلدی «نقش تجار در توسعه شهر تهران» اثر منصوره اتحادیه توسط نشر تاریخ ایران منتشر شد. این پژوهش بر اساس اسناد بجای مانده از تجارتخانه اتحادیه شکل گرفته است.