• امروز : یکشنبه - ۳۰ اردیبهشت - ۱۴۰۳
  • برابر با : Sunday - 19 May - 2024
::: 299:: 0

مطالب ویژه

قیلوله پادشاه نشست چهل و یکم | محله چالِ میدان (بخش نخست) مرگ صاحبقران نشست چهلم | ترور ناصرالدین شاه نشست سی و نهم | بقعه سر قبر آقا سینما صنعتی نشست سی و چهارم | بقاع متبرکه شهر تهران نشست سی و سوم | تئاتر شهر و عناصر پیرامونی نشست سی و دوم | سبزه میدان نشست سی و یکم | شرقِ خیابان ناصر خسرو نشست سی‌ام | امیر کبیر نشست بیست و نهم | کاخ گلستان نشست بیست و هشتم | محله ارگ نشست بیست و یکم | بر فراز دارالخلافه نشست بیستم | تماشاخانه‌های لاله‌زار نشست نوزدهم | تماشاخانه‌های لاله‌زار نشست هجدهم | سرگذشت تهران نشست هفدهم | سرگذشت تهران عمارت معین‌التجار بوشهری نشست شانزدهم | سینما و سینماداری در لاله‌زار نشست پانزدهم | سینما و سینماداری در لاله‌زار سینما پالاس نشست چهاردهم | سینما و سینماداری در لاله‌زار نشست سیزدهم | سینما و سینماداری در لاله‌زار نشست دوازدهم | دروازه‌های تهران نشست یازدهم | کوچه برلن نشست دهم | تکیه دولت نشست نهم | میدان توپخانه نشست هشتم | خانه اتحادیه نشست هفتم | میدان توپخانه نشست ششم | کوچه اتابک آخرین گفتگو نشست پنجم | میدان توپخانه نشست چهارم | کوچه دندانساز نشست سوم | باغ علاءالدوله نشست دوم | کوچه پشت شهرداری نشست اول | باغ لاله‌زار اتحادیه مستاجران هفته‌نامه اتحاد مردم رستوران آقارضا سهیلا آرداشس پادماگریان (اردشیر خان) اصغر تفکری گام‌های نخست برای احیاء لاله‌زار برداشته شده است. نگاه به لاله‌زار در واقع نگاهی به تهران است حفاظت از لاله‌زار، یک مطالبه اجتماعی است سینما ونوس (سارا) سینما روایال (نادر) تئاتر گیتی تئاتر فردوسی سینما رکس (لاله)

5

تئاتر فردوسی

  • کد خبر : 977
  • ۲۰ دی ۱۴۰۱ - ۲۱:۴۲
تئاتر فردوسی
تجربه نوشین در تاسیس و اداره تئاتر فرهنگ باعث شد تا در تئاتر فردوسی تغییرات مهمی ایجاد کند. از جمله استفاده از سن گردان بود که تا پیش از آن در ایران سابقه نداشت. مخالفت نوشین به استفاده از پیش پرده خوانی را بایستی از جمله دلایل او برای استفاده از سن گردان بدانیم. اتخاذ این تصمیم هم زمان نمایش را کوتاه و اقتصادی نمود و هم موجب استقبال بیشتر تماشاگران بود.

مرتضی رحیم نواز | Morteza Rahimnavazپس از اختلاف نظر میان عبدالحسین نوشین و سرمایه‌گذاران تئاتر فرهنگ، نوشین به فکر احداث تماشاخانه دیگری برای خود می‎افتد. موفقیت او در اداره تئاتر فرهنگ و استقبال بی‌نظیر از نمایش‎های این تماشاخانه، دست نوشین را برای توافق جدید با سرمایه‎گذارها باز می‎گذارد.

محمدعلی وثیقی یکی از افرادی بود که علاقمند به سرمایه‌گذاری در ایده تئاتر نوشین بود. او پیش‌تر نیز به عنوان یکی از سرمایه‌گذاران تئاتر فرهنگ با او همکاری داشت و پس از جدایی نوشین سهم خود را واگذار کرده و از تئاتر فرهنگ جدا شده بود. عبدالکریم عموئی نیز سرمایه‎گذار دیگری بود که به جمع آن‌ها پیوست. عموئی در واقع پسرعمه وثیقی بود و به اصرار و ضمانت او حاضر شده بود در تئاتر جدید نوشین سرمایه‌گذاری کند.

در نهایت تماشاخانه جدید، تحت عنوان تئاتر فردوسی فعالیت خود را با اجرای نمایش «مستنطق» با کارگردانی نوشین در ۲۵ آبان ۱۳۲۶ آغاز کرد.
مکان تماشاخانه نیز در محل سابق سینما فردوسی در خیابان لاله‌زار، کوچه ملی (باربد) انتخاب شد.

تجربه نوشین در تاسیس و اداره تئاتر فرهنگ باعث شد تا در تئاتر فردوسی تغییرات مهمی ایجاد کند. از جمله استفاده از سن‎گردان بود که تا پیش از آن در ایران سابقه نداشت. مخالفت نوشین به استفاده از پیش‎پرده خوانی را بایستی از جمله دلایل او برای استفاده از سن گردان بدانیم. اتخاذ این تصمیم هم زمان نمایش را کوتاه و اقتصادی نمود و هم موجب استقبال بیشتر تماشاگران بود.

تغییر مهم دیگری که نوشین در تئاتر فردوسی به وجود آورد، حذف سوفلور از نمایش بود. سوفلور این وظیفه را داشت تا در حین اجرای نمایش متن و گفتگوی بازیگران را به آن‌ها یادآوری کند. برای این منظور بر خلاف تماشاخانه‌های دیگر نوشین شیوه دورخوانی متن و حفظ آن را به کار بست. این شیوه ضمن استحکام متن و اجرا، از بداهه‎گویی بازیگران در حین نمایش نیز جلوگیری به عمل می‎آورد. در ضمن با توجه به تجزیه و تحلیل شخصیت‌های نمایش، بازیگر توان و فرصت هم‎ذات پنداری با نقش را پیدا می‌کرد.

تمایز تئاتر فردوسی به تماشاخانه‌های دیگر جدا از حذف پیش‌پرده خوان و سوفلور، به نظامی بود که نوشین برای اجرای نمایش پایه‌ریزی کرده بود. از جمله می‌توان به قوانین سختگیرانه او در انتخاب بازیگر، پایبندی‌اش به رعایت اخلاق در نمایش و همینطور رفتار عوامل، اجرای منظم و دقیق، چاپ بروشور، جایگزین کردن موسیقی کلاسیک ضبط شده با موسیقی زنده در حین نمایش، استفاده از نورپردازی، پذیرایی از تماشاگران در بین دو آنتراکت، فرش کردن صحنه و پشت صحنه برای حذف صدا در حین تردد، منع فروش و استفاده از تنقلات حین اجرای نمایش و… اشاره نمود.

دفترهای تهران عبدالحسین نوشین لاله زارنوشین همچنین توجه ویژه‌ای به گریم و طراحی لباس بازیگران نمایش نشان داد و همین وسواس او باعث شد تا نصرت کریمی به عنوان مسئولا گریم و چهره‌پردازی دست به تجربه‌های ارزشمندی زده و نمونه‌های خوبی از گریم نمایش در تاریخ تئاتر ایران از خود به یادگار بگذارد.

از دیگر تمهیداتی که نوشین برای حفظ فضای سالم اخلاقی نمایش‌ها در پیش گرفت، ترغیب بازیگران گروه خود به ازدواج با یکدیگر بود. اتخاذ این راهکار باعث شد تا فضای اجرا و پشت صحنه نمایش‌ها بسیار سالم و صمیمی باشد. از جمله شاگردان نوشین که به این ترتیب به تشکیل خانواده پرداختند می‌توان به زوج‌هایی چون عزت الله انتظامی – فلور انتظامی، محمدعلی عاصمی – ایرن، حسن خاشع – توران مهرزاد، فریدون دیهیم – مهین دیهیم و مصطفی اسکویی و مهین اسکویی اشاره نمود.

عمر تئاتر فردوسی چندان به درازا نکشید. در جریان سوءقصد به محمدرضا پهلوی در ۱۵ بهمن ۱۳۲۷، فعالیت حزب توده در ایران ممنوع شد و سران آن نیز به جرم برنامه‌ریزی برای کودتا دستگیر شدند، از جمله این افراد عبدالحسین نوشین بود که به سه سال زندان محکوم شد. تئاتر فردوسی نیز متعاقب این دستور تنها پس از حدود ۱۶ ماه از آغاز به فعالیت، از سوی حکومت نظامی به صورت موقت تعطیل شد. در طی این مدت آثار ارزشمندی به روی صحنه رفت که از جمله آن‌ها می‌توان به مستنطق (نویسنده: ج پریستلی | ترجمه: بزرگ علوی)، پرنده آبی (نویسنده: موریس مترلینگ | ترجمه عبدالحسین نوشین) سه دزد، ولپن (نویسنده: بن جانسون)، رزماری (نویسنده: کلمانس بارکلی)، توپاز (نویسنده: مارسل پانیون)، ماجرای خانواده لبنان (نویسنده: ادگار والاس)، دختر شکلات فروش، چراغ گاز (نویسنده: پاتریک هامیلتون) و… اشاره داشت.

پس از مدت کوتاهی از تعطیلی تئاتر فردوسی، علی صدری با قبول مسئولیت و اخذ امتیاز، توانست به فعالیت نمایشی در این تماشاخانه ادامه دهد. از قرار معلوم صدری مدت کوتاهی پس از افتتاح تئاتر فردوسی به جمع سرمایه‌گذاران آن پیوسته بود. حضور صدری در مقام مدیر جدید به تغییرات بسیاری منجر شد. از جمله شیوه نوشین در اجرای نمایش و انتخاب متن مورد نظر قرار نگرفت و سطح آثار اجرا شده کاهش محسوس پیدا کرد. از جمله نمایش‌های این دوره می‎توان به ننگ جامعه، فیروز و فیروزه، دختر چوپان، درکشور پریون، حسن قناد، تارتوف، خسیس، عاشق گیج، جزای روزگار، برای شرف، ناموس، عروس فراری، اجنبی، زن دلخواه من، سرنوشت کارمند شریف و… اشاره نمود که توسط گروهی از کارگردان‌ها نظیر ناپلئون سروریان، معزالدیوان فکری، مهدی گرامی و هنریک استپانیان به روی صحنه رفت.

تئاتر فردوسی در دوره دوم فعالیت خود تا کودتای ۲۸ مرداد ۱۳۳ به فعالیت خود ادامه داد. در این روز بر اثر تخریب و صدماتی که عوامل کودتا به آن وارد کردند، تئاتر فردوسی برای همیشه تعطیل شد. یک سال بعد از این ماجرا اصغر تفکری با خرید امتیاز تئاتر فردوسی و بازسازی تالار، سالن جدید خود را تحت عنوان تئاتر تفکری افتتاح نمود.

لینک کوتاه : https://daftarhayetehran.com/?p=977
  • نویسنده : مرتضی رحیم نواز
  • 634 بازدید

نوشته های مشابه

۱۴مرداد
تاسیس تئاتر فردوسی
عبدالحسین نوشین؛ بنیانگذار تئاتر نوین ایران:

تاسیس تئاتر فردوسی